á
â
ă
ä
ç
č
ď
đ
é
ë
ě
í
î
ľ
ĺ
ň
ô
ő
ö
ŕ
ř
ş
š
ţ
ť
ů
ú
ű
ü
ý
ž
®
€
ß
Á
Â
Ă
Ä
Ç
Č
Ď
Đ
É
Ë
Ě
Í
Î
Ľ
Ĺ
Ň
Ô
Ő
Ö
Ŕ
Ř
Ş
Š
Ţ
Ť
Ů
Ú
Ű
Ü
Ý
Ž
©
§
µ
psychologiczna
To dopiero moje drugie spotkanie z tym autorem. Wcześniej miałam okazję przeczytać tylko Oskara i panią Różę, która zachwyciła mnie swoją prostotą i jednocześnie głębokim przekazem.
Książka zaczyna się dosyć banalnie, bo główny bohater chce popełnić samobójstwo, ponieważ uważa, (...) że nie dorasta do pięt swoim braciom. Tazio, bo tak ma na imię nasz bohater, nie jest jednak do końca zdecydowany i ma wątpliwości. Po odbyciu krótkiej rozmowy z artystą przystaje na jego propozycję i zgadza się zostać żywym dziełem sztuki.
Układ z Zeusem Peterem Lamą, artystą, można śmiało porównać do podpisania cyrografu. Warunki są kuszące, więc nic dziwnego, że bohater na nie przystaje. Sam w końcu nie widzi żadnego sensu w swoim życiu, nie potrafi dorównać swojemu rodzeństwu — idealnym braciom Firelli. Tazio jednak nie zdaje sobie sprawy, jakie mogą być tego konsekwencje.
„Nasze społeczeństwo jest tak zorganizowane, że lepiej być rzeczą. Wtedy będziesz w końcu szczęśliwy.” Éric-Emmanuel Schmitt kreśli obraz bohatera samotnego, nieumiejącego pogodzić się z własnym losem, niedocenianego, nieco zagubionego i odsuniętego na ostatni plan, który dopiero po szeregu przykrych wydarzeń jest w stanie dostrzec, co stracił i do czego już nie będzie mógł powrócić. I tak jest w prawdziwym życiu. Ludzie pragną tego, co jest dla nich teoretycznie nieosiągalne. Nie doceniają tego, co mają. Dopiero po jakimś czasie zdają sprawę, że mimo iż ich życie nie było usłane różami, było w gruncie rzeczy dobre.
Natomiast dzięki postaci Zeusa Petera Lamy mamy możliwość się przekonać, na jakich zasadach działa świat artystów. Co prawda autor pokazuje ten obraz w nieco ironiczny sposób, ale warto doszukać się czegoś więcej w tych prześmiewczych słowach. Wiecie, w czym przejawia się sztuka? W formie, w jakiej ją wyrażamy. Nie liczy się talent, lecz oryginalność, dlatego artyści z utworu tworzą abstrakcyjne rzeczy praktycznie ze wszystkiego, nawet z ludzkich wydzielin.
Najbardziej wstrząsający był dla mnie obraz przemienionego Tazia, mężczyzny, który po prostu nie potrafił odnaleźć właściwej drogi w życiu. Do tej pory nie jestem w stanie wyobrazić, jak jego ciało musiało wyglądać po tylu operacjach, modyfikacjach. To jednak kolejna metafora stworzona przez Schmitta. Doceniamy dopiero po utracie.
Kiedy byłem dziełem sztuki to również książka o uprzedmiotowieniu człowieka. O odebraniu mu uczuć i zdolności do wyrażania własnej opinii. Wydawać się to może wręcz absurdalne, bo czy istnieje możliwość odebrania komukolwiek prawa do bycia szczęśliwym i rozumianym? I czy w ogóle my sami możemy się tego zrzec?
Myślę, że nie jest to książka dla młodszych czytelników ze względu na to, że w historii pojawiają się sytuacje, które mogą się wydać niektórym nieco odstraszające czy szokujące. To doskonała opowieść dla tych, którzy często zastanawiają się nad istotą człowieczeństwa, nad tym, co jest w życiu ważne i jaką rolę odgrywają w nim inni ludzie.
Lubię książki, które skłaniają do przemyśleń i jakichś głębszych refleksji. Niewątpliwe Kiedy byłem dziełem sztuki należy do takich książek i warto przyjrzeć się jej bliżej. Polecam ją każdemu, kto podobnie jak ja lubi niebanalne historie, ciekawe metafory i niełatwą tematykę.