"Pluton" zalicza się do tych filmów, o których powiedziano już wszystko. Zrealizowana w 1986 roku, wietnamska epopeja Olivera Stone'a, stała się punktem odniesienia dla kina wojennego i była nim bezapelacyjnie aż do premiery "Szeregowca Ryana" Spielberga, który poraził widzów szokującym przedstawieniem inwazji na plażę "Omaha". Film Stone'a jest jednakże dziełem znacznie wykraczającym poza standardowe ramy filmów opowiadających o konfliktach zbrojnych. Amerykański reżyser oparł scenariusz filmu na własnych doświadczeniach ze służby wojskowej, jaką ochotniczo odbył w czasie trwania konfliktu wietnamskiego, prezentując symboliczny wręcz obraz postaw ludzkich w obliczu wojny. Oś fabularna filmu oparta jest na relacji między trzema żołnierzami - młodym rekrutem (alter ego reżysera) Chrisem Taylorem, oraz sierżantami: brutalnym i bezwzględnym Barnesem, oraz szlachetnym i ideowym Eliasem. Działania tytułowego pododdziału w ekstremalnych warunkach i w obliczu zdesperowanego, bezwzględnego wroga stanowią jedynie tło dla przedstawienia konfliktu postaw, reprezentowanego przez skrajnie zantagonizowanych dowódców Taylora. Główny bohater, jak sam stwierdzi w końcowej scenie, znajduje się pośrodku odwiecznego konfliktu między dobrem (Elias) i złem (Barnes), co w okolicznościach działań wojennych stanowi symbolikę oczywistą, ale bynajmniej nie jednoznaczną. Wszakże bycie żołnierzem wiąże się z czynieniem innym ludziom krzywdy, zaś postawy obu podoficerów na polu walki świadczą o tym, iż nawet w takich okolicznościach można postępować zgodnie z zasadami człowieczeństwa, lub ignorując je. Taylor przechodząc szczeble bitewnego wtajemniczenia stanie najpierw po jednej, później po drugiej stronie, jednakże wracając do domu nie będzie odczuwać satysfakcji, iż zachował się właściwie. Pozostanie już na zawsze rozdartym między rzeczonymi postawami, nie mając wątpliwości iż wojna wywołuje w ludziach najgorsze instynkty. "Pluton", mimo iż od jego premiery minęło kilkadziesiąt lat, jest jednym z tych obrazów, które nie zestarzały się w żadnym aspekcie sztuki filmowej. Oliver Stone na samym początku swej kariery nakręcił arcydzieło, któremu nie dorównały jego późniejsze filmy, choć kręcił filmy wybitne ("Urodzony 4 lipca" "JFK", "Urodzeni mordercy") czy bardzo dobre ("The Doors", "Nixon"). Na sukces artystyczny (ale i komercyjny, film zrobił furorę w kinach) złożył się szereg czynników, na czele ze znakomitymi zdjęciami, fenomenalną, kopiowaną później wielokrotnie muzyką, montażem i mistrzowskim odzwierciedleniem realiów pola walki. To, że dzieło znakomicie zniosło upływ czasu, jest ponadto zasługą precyzyjnie skonstruowanego scenariusza, który działania bitewne czyni tłem dla przedstawienia rozmaitych zachowań ludzkich. Stone prezentuje przekrój amerykańskiego społeczeństwa, czyniąc z wojskowego pododdziału nadzwyczaj celną i, jak może się wydawać, do dziś aktualną metaforę społeczną. Takie przedstawienie wydarzeń sprawia, iż jest to film nie tyle o wojnie jako takiej, lecz przede wszystkim o ludziach postawionych w obliczu fundamentalnych wyzwań. Wszystko to pozwala to nazwać "Pluton" czymś znacznie wykraczającym poza ramy gatunkowego kina wojennego. Nie należy zapominać ponadto o świetnych rozwiązaniach obsadowych, gdyż właśnie wybitne kreacje aktorskie uczyniły tę głęboką opowieść wiarygodną psychologicznie. Swe najlepsze role w karierze zagrali Charlie Sheen i Tom Berenger, zaś Willem Dafoe dzięki roli sierżanta Eliasa z dnia na dzień stał się międzynarodową gwiazdą. Dopełnieniem obrazu są wiarygodnie przedstawione postaci drugoplanowe, ze znakomitymi, charakterystycznymi, zapadającymi w pamięć rolami Francesco Quinna, Kevina Dillona czy Keitha Davida. Wartością dodaną obrazu Stone'a stali się ponadto przyszli wielcy gwiazdorzy Hollywood: Forest Whitaker i Johnny Depp. "Pluton" to jeden z tych filmów dla których wymyślono kino. Jeśli ktoś nie miał jeszcze okazji obejrzeć tego uniwersalnego, wielowymiarowego arcydzieła, z pewnością ma przed sobą niezapomniane przeżycie. (Paweł Kowalczyk - PBW w Łodzi)